وقایع ماه ربیع الاول

شب اول (ربیع الاول)

 سال سيزدهم بعثت مبدأ هجرت حضرت رسول(ص) بود از مكه معظمه به مدينه منوره و در آن شب در غار ثور مختفى شد و حضرت امير(ع) جان خود را فداى جان شريف او نمود و در جاى آن حضرت خوابيده از شمشيرهاى قبايل مشركين پروا نكرد و فضل خود و مواساة و برادرى خود را با حضرت رسول(ص) بر جميع عالم ظاهر گردانيد و آيه كريمه وَ مِنَ اَلنّٰاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ اِبْتِغٰاءَ مَرْضٰاتِ اَللّٰهِ در شانش نازل شد.

روز نهم روز عيد بزرگ و روز  عيد بقر است. و از براى آن شرح بزرگى است كه در جاى خود ذكر شده و روايتى نقل شده كه (هر كه در اين روز چيزى انفاق كند گناهانش آمرزيده شود). و گفته‌اند كه مستحب است در اين روز اطعام برادران مؤمن و خوشنود گردانيدن ايشان و توسعه دادن در نفقه و پوشيدن جامه‌هاى نو و شكر و عبادت حق تعالى كردن و اين روز روز برطرف شدن غمها است و روز بسيار شريفى است و چون روز هشتم ماه وفات امام حسن عسكرى(ع) بوده اين روز روز اول امامت حضرت صاحب الزمان ارواح العالمين فداه و سبب مزيد شرافتش خواهد بود.

روز چهاردهم (ربیع الاول) سنه 64 شصت و چهار يزيد بن معاويه^[1] به دركات جحيم شتافت…

و در أخبار الدول است كه يزيد به مرض ذات الجنب در حوران از دنيا رفت جنازه‌اش را به دمشق آوردند و در باب صغير او را دفن كردند و قبرش اينك مزبله مى‌باشد و سنين عمرش به سى و هفت رسيده بود و خلافتش سه سال و نه ماه طول كشيد انتهى.

در عمرش  کارهای ناشایستی کرد .  شرح زندگانی ننگین او^[2] مختصراً

داستان پسر هند مگر  نشـــنیدی      که از او بر سر اولاد پیمبر چه رسید

پدر او لب و دندان پیمبر  بشــکست    مـادر او جگر عم پیمبــــر بمکید

خود به ناحق حق داماد پیمبر بگرفت    پسر او سر فرزند پیمبــــر ببرید

بر چنین قوم چرا لعنت و  نفرین نکنیم    لعنــة الله یزیداً و علیٰ حُبّ یزید

روز هفدهم (ربیع الاول)

بنابر مشهور بين علماء اماميه روز ولادت با سعادت حضرت خاتم الانبياء محمد بن عبد الله (ص) است.

و معروف آن است كه ولادت با سعادتش در مكه معظمه در خانه خود آن حضرت واقع شده در روز جمعه در وقت طلوع فجر در عام الفيل در ايام سلطنت انوشيروان عادل و نيز در اين روز شريف سنه هشتاد و سه ولادت حضرت امام جعفر صادق(ع) واقع شده …جنگ جمل^[3] در (جمادى الاُولىٰ) روز  نيمه سنه سى و شش فتح بصره بر أمير المؤمنين(ع).

وفات حضرت فاطمة الزهراء(س)

روز سوم (جمادى الثانی) سنه يازدهم وفات حضرت فاطمه صلوات الله علیها واقع شده.

پس بايد در اين روز شيعيان به مراسم تعزيت آن حضرت قيام نمايند و زيارت آن مظلومه و نفرين بر ظالمان و غاصبان حق او كنند:

داستان سوزاندن درب^[4] و قتل فاطمه(س) بیاید…

^[1]-بر اساس منابع تاریخی، یزید درسال ۲۶ هجری قمری به دنیا آمد.[طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹ش، ص۶۱.] پدر او معاویه فرزند ابوسفیان و مادرش «میسون» دختر «بحدل کلبی» است.[ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج‏۵، ص۲۷۰؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۷، ص۳۳۹.] میسون پس از ازدواج با معاویه، نتوانست زندگی در دمشق را تحمل کند و پس از جدایی از معاویه، به صحرا بازگشت. بنا بر احتمال منابع، او در این هنگام، یزید را باردار بوده یا یزید شیرخوار وی بوده است.[ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج‏۵، ص۲۷۱؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۷، ص۳۳۹.] یزید کودکی خود را در قبیله میسون و در کنار مادرش گذراند.[طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹ش، ص۶۱.] مردمان آن قبیله از قبایل حُوّارین(در منطقه حمص شام) با پیشینه مسیحیت در زمان پیش از اسلام و اهل فصاحت و شعر عربی بودند و یزید نیز تحت تأثیر آنان سخن‌پرداز و شاعر شد.[طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹ش، ص۶۱.]

^[2]-یَزید بن معاویة بن ابی‌سفیان (۲۶-۶۴ق)، دومین حاکم اُمَوی است که به دستور وی، امام حسین(ع) و یارانش در کربلا به شهادت رسیدند. یزید پس از پدرش معاویه، سه سال و هشت ماه حکومت کرد و در این مدت، دست به سه جنایت مهم زد: در سال ۶۱ قمری، واقعه کربلا را رقم زد، سال ۶۳ قمری به مدینه حمله کرد که به کشته شدن هزاران نفر از صحابه و حافظان قرآن انجامید و به واقعه حره معروف شد و در سال ۶۴ قمری نیز برای سرکوب مخالفانش، به مکه حمله کرد و کعبه را با مَنجَنیق هدف آتش قرار داد.

بر اساس منابع تاریخی، یزید به صورت آشکارا شراب می‌نوشید و طبعی شاعرانه داشت. او نخستین کسی بود که بر خلاف سنّت خلفای پیشین، با انتصاب از سوی پدرش و به صورت موروثی به خلافت رسید. همچنین برگزیدن او بر خلاف صلح‌نامه امام حسن با معاویه بود. یزید از چهره‌های منفور نزد شیعیان است. شیعیان و گروهی از اهل‌سنت، با استناد به کارهایی که یزید در دوران خلافتش انجام داد، او را سزاوار لعن می‌دانند و در برخی از روایات، به لعن او تصریح شده است. (منبع: ویکی شیعه).

^[3]-جنگ جَمَل نخستین جنگ دوره خلافت امام علی(ع) بود که چندین ماه پس از خلافت امام توسط گروهی به رهبری عایشه همسر پیامبر اسلام(ص) و طلحه و زبیر علیه امام علی(ع) به راه افتاد. عایشه و همراهانش این جنگ را به بهانه خون‌خواهی عثمان به راه‌ انداختند. این جنگ در روز ۱۰ جمادی الاولی سال ۳۶ قمری و در اطراف بصره رخ داد و زمان آن از ظهر تا غروب آفتاب بود. عایشه در این نبرد بر شترِ نرِ سرخ‌مویی سوار بود و علت نامگذاری این جنگ به جمل (شتر نر) همین است.

جنگ جمل نخستین جنگ داخلی مسلمانان محسوب می‌شود که با پیروزی سپاه امام علی(ع) و کشته شدن طلحه و زبیر و بازداشت عایشه و فرستادن او به مدینه به پایان رسید. از آنجا که سران سپاه جمل با امام علی به‌عنوان خلیفه، بیعت کرده و سپس بیعت خود را شکسته و وارد جنگ شده بودند، به ناکثین (بیعت‌شکنان) معروف شدند و این جنگ نیز جنگ با ناکثین نامیده شد.

جنگ جمل باعث انتقال مرکز خلافت مسلمین از مدینه به کوفه در عراق شد و به‌علت بروز درگیری بین چند تن از صحابه و شخص خلیفه، زمینه‌ای برای ظهور برخی نظریه‌های جدید کلامی و فقهی میان مذاهب اسلامی در باب سیاست گشت.

^[4]-واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س) به حضور عمر بن خطاب و همراهانش جلوی خانه حضرت زهرا(س) برای فراخواندن امام علی(ع) و دیگر حاضران در خانه برای بیعت با ابوبکر اشاره دارد. منابع شیعه و سنی نقل کرده‌اند در این واقعه، که پس از رحلت پیامبر(ص) (۲۸ صفر ۱۱ق) رخ داد، عمر بن خطاب تهدید کرد، اگر اهل خانه بیرون نیایند، خانه را آتش خواهد زد.

در کتاب سلیم بن قیس، اثبات الوصیة و تفسیر عیاشی از منابعِ نخستین شیعه آمده است در این واقعه، که به شکستن و آتش زدن دربِ خانه انجامید، (محسن) جنین فاطمه(س)، سِقط شد و پس از مدتی، فاطمه(س) به شهادت رسید. منابع اهل‌سنت آتش زدنِ در و آسیب دیدن فاطمه را انکار کرده و راویان آن را به رافضی بودن متهم کرده‌اند.

نیاز ابوبکر به بیعت امام علی(ع) برای استحکام جایگاه خلافت خود و خودداری علی(ع) از بیعت، از عوامل بروز این واقعه دانسته شده است. به گفته محمدهادی یوسفی غروی (زاده ۱۳۲۷ش)، پژوهشگر تاریخ اسلام این واقعه حدود ۵۰ روز پس از رحلت پیامبر(ص) رخ داده است.

بنابر نقل کتاب سلیم و کتاب الامامة و السیاسة، فاطمه(س) در ملاقاتی که ابوبکر و عمر با او داشتند، با یادآوری حدیث بَضعة خدا را گواه گرفت که آن دو نفر، او را آزرده و خشمگین کردند. در منابع اهل‌سنت از ابوبکر نقل شده است که در آخرین لحظات عمرش گفت: کاش دستور ورود به خانه فاطمه را نداده بود.